We gaan ‘en masse’ over onze grenzen heen. Hebben geen contact meer met ons lichaam en zijn onze natuurlijke ritmes uit het oog verloren. Hierdoor voelen we ons niet zelden onrustig, ongelukkig of raken in het ergste geval zelfs ‘burned out’. En dat terwijl jezelf afstemmen op je Natuurlijke.Ritme zoveel op kan leveren. Je wordt minder geleefd door de buitenwereld, gaat bewuster om met je energie en hebt het gevoel weer zelf ‘in control’ te zijn. Genoeg voordelen dus om hier direct mee aan de slag te gaan.
Jarenlang heb ik de signalen van mijn lichaam genegeerd. Honger? Gewoon doorgaan, gaat vanzelf weer weg… Slaap? Nog even dat hoofdstuk aflezen… Spierpijn? Nog net iets verder stretchen want ik moet die spagaat onder de knie krijgen… Ik begon met het ‘spelen’ met mijn ritme als reactie op een, laten we het ‘onrustige thuissituatie’ noemen.
Het gaf me een sterk gevoel. Een gevoel van controle.
Ik voelde me hierdoor in sommige situaties zelfs beter dan anderen, want waar zij steeds moesten eten of uitrusten, kon ik gewoon door blijven gaan. Uiteindelijk heeft vooral het ‘niet eten’ ervoor gezorgd dat ik een serieus eetprobleem ontwikkelde, waar ik tot halverwege mijn twintiger jaren last van zou blijven houden. Niet echt iets om jaloers op te zijn dus…
Later was het vooral handig als een meeting uitliep en iedereen bijna chagrijnig van de honger de laatste slides uitzat. Of nu, met een peuter die het de eerste twee jaar van haar leven zo gezellig vond bij ons, dat ik niet meer dan vier tot vijf uur per nacht kon slapen. In tegenstelling tot wat ik vele andere moeders hoorde zeggen (pfff, ik heb mijn slaap echt wel nodig’ of ‘dat zou ik niet langer dan een paar weken volhouden), functioneerde ik nog prima.
Wel begon ik me een beetje zorgen te maken. Ik las steeds vaker artikelen over de effecten van langdurig slaapgebrek op je lichaam (aah, blijft die 4 kilo extra ‘babyweight’ daarom al zo lang plakken) en je humeur (viel wel mee toch schat?).
Het kan toch ook niet goed voor je zijn?
Dat was voor mij de aanleiding om me verder te verdiepen in het onderwerp ‘je Natuurlijke.Ritme’. Want wat is dat eigenlijk? En kun je het herontdekken als je het kwijt bent geraakt? Zijn we het eigenlijk wel kwijtgeraakt? Op deze laatste vraag kan ik denk ik volmondig ‘JA’ antwoorden. Kijk maar eens om je heen, naar je familie & vrienden, maar vooral naar jezelf…
We gaan te laat naar bed (‘Hallo social media & Netflix!’), slaan geen werkdag over, zelfs al voelen we ons zoals een gemiddeld Dalí schilderij eruitziet (want het is echt héél stoer om te kunnen zeggen dat je al 3 jaar niet ziek thuis bent gebleven…) en hongeren onszelf uit met het zoveelste hippe ‘dit keer lukt het me echt’ dieet.
In onze maatschappij gaan we 'en masse' over onze eigen lichamelijke grenzen heen.
Sterker nog, we hebben vaak geen idee hoe het komt dat we zo weinig energie hebben, wat ons Natuurlijk.Ritme eigenlijk is en hoe dit beïnvloed wordt. Tijd voor een lesje geschiedenis.
Ervaar de kracht van... je Natuurlijke.Ritme
Halverwege de 19e eeuw, toen de industrialisatie zijn weg van Engeland naar de rest van Europa had gevonden, werd de klok steeds belangrijker. Daar waar je vóór die tijd opstond zodra de zon opkwam en je richting je werk op je eigen stuk land ging op een moment dat het voor jou uitkwam, werd op tijd komen ineens een ‘burgerplicht’ en daarmee een ‘deugd’. Te laat komen werd ‘not done’, een zonde.
Ritme is iets heel persoonlijks en sterk verbonden met de natuur. Maar vanaf dat moment ging ‘de maatschappij’ daar overheen.
De klok bepaalde wanneer we naar huis mochten, kunstmatig licht zorgde ervoor dat we langer op konden blijven en de TV voegde daar later een nieuwe dimensie aan toe door het uitzenden van programma’s op vaste tijden.
De mechanische klok wint het steeds vaker van onze kosmische klok
En dan is dit nog niet eens de enige ontwikkeling die een negatief effect op ons heeft. Ook het feit dat we door de moderne technologie steeds minder ‘ritme’ & structuur ervaren, zorgt ervoor dat we ons onrustig en opgejaagd voelen.
Door uitvindingen en ontwikkelingen als het internet (hallo online shoppen!), de smartphone (hallo altijd bereikbaar!) en flexwerken (hallo nooit meer rust!) zijn we grenzen kwijtgeraakt.
Alles kan altijd
Als winkels niet meer stipt om 18 uur sluiten, hoef jij dus ook niet meer om 17 uur te stoppen met je werk. Maar wanneer stop je dan?
We moeten steeds meer beslissingen zelf nemen
En daar zijn we niet op voorbereid.
Maar hoe leren we weer leven op basis van ons Natuurlijke.Ritme? En kan dat nog wel in deze maatschappij?
In onze moderne, westerse cultuur hebben we het vooral over het ‘circadiaans ritme’. Het 24- uursritme. Ook wel het bioritme of de biologische klok genoemd. Dit ritme regelt de tijdgebonden processen in ons lichaam. Zoals, wanneer we wakker worden, honger krijgen en weer moe worden. Maar ook onze lichaamstemperatuur, hartslag en hormoonhuishouding.
Circa.dian 1. dagelijks terugkomend: circadian rhythm dag-en-nachtritme, 24 uursritme.
Een rondje Google levert de standaard inzichten & adviezen op:
- Er bestaan in principe geen ochtend- en avondmensen, iedereen is een ochtendmens als hij of zij in de natuur zou leven…
- Werken in ploegendienst is niet goed voor je biologische klok en kan invloed hebben op je gezondheid. Denk aan een hoger risico op diabetes type 2, hartklachten en obesitas…
- Het blauwe licht van beeldschermen zorgt dat je slechter gaat slapen…
- Je kunt het beste iedere dag op hetzelfde tijd opstaan en naar bed gaan. Minimaal 7-8 uur aaneengesloten slaap is het beste voor je…
- Sporten doe je het beste tussen 15 uur ‘s middags en 18 uur ’s avonds…
Klinkt heel logisch allemaal. Maar ook NIET TE DOEN als…
- je een peuter van 2 hebt die 4x per nacht wakker wordt…
- of een kleuter van 5 die ’s ochtends om 6 uur bij je bed staat ‘Mamma, ik ben klaar met slapen’…
- je graag in een stenen huis met centrale verwarming wilt wonen in plaats van in de natuur…
- je na een dag hard werken je sociale contacten nog wilt onderhouden omdat je daar nu eenmaal op een ander moment niet aan toekomt…
- je gewoon moet werken overdag…
We zijn geneigd om dan maar helemaal niets te veranderen
En dat is jammer denk ik. Want ook in onze huidige, niet prehistorische ;-), tijd is het mogelijk om kleine aanpassingen te doen die ervoor zorgen dat je biologische klok zo goed als mogelijk functioneert. En dat levert direct grote voordelen op voor je energiebalans en gezondheid.
Wat bij mij goed gewerkt heeft, is experimenteren, véél experimenteren
En me steeds bewust worden van hoe ik me voelde.
Wat past het beste bij mij? ’s Ochtends of ’s avonds sporten? Wel of niet eten voor het sporten? Om 22.30 uur of om 23.30 uur naar bed? Op een vaste tijd opstaan of uit mezelf wakker worden (met alsnog de wekker als back up, want tja de oudste moet toch naar school hè)? Eten wanneer ik honger heb of op vaste tijden?
Sommige experimenten vragen van je dat je uit je comfortzone komt, het anders doet dan anderen...
Bijvoorbeeld door het gesprek met je manager aan te gaan of je ’s ochtends later mag beginnen, mag thuiswerken of meerdere dagen achter elkaar een nachtdienst mag draaien. Of door met je partner te bespreken dat hij of zij ’s ochtends de ochtendspits op zich/haar neemt zodat jij later op kunt staan. Maar denk ook aan het niet meer ’s avonds tegelijk de avondmaaltijd eten omdat de kinderen het simpelweg niet volhouden tot 18 uur.
Veel gewoonten worden in deze maatschappij normaal gevonden of zelfs verwacht, maar het is jouw leven.
Dus jij maakt de regels.
Zelf aan de slag
Wat zou jij kunnen doen om jezelf wat vaker af te stemmen op je biologische ritme? Neem zodra het kan 5 minuten pauze en vraag jezelf af op welke momenten jij over je grenzen heen gaat? Kijk je ’s avonds toch die ene serie nog even af terwijl je eigenlijk een uur geleden al moet werd? Of heb jij ’s ochtends eigenlijk helemaal geen zin in je ontbijt, maar doe je het toch maar omdat “het ontbijt de belangrijkste maaltijd van de dag zou zijn”? Schrijf je bevindingen op en bewaar ze even. We komen hier later nog op terug.
All is rhythm
Is je bioritme het enige ritme om rekening mee te houden? Nee. Kijk maar eens goed in de natuur. Daar zijn nog veel meer ritmes te vinden. Die houden zich dan wel niet allemaal aan die 24 uur, maar zijn wél van grote invloed op hoe wij ons voelen. Denk bijvoorbeeld aan…
- De seizoenen
- De vrouwelijke cyclus
- De maanfases
Wat opvallend is, is dat al deze ritmes circulair zijn. Zich herhalen. Ze kennen, in tegenstelling tot onze huidige behoefte aan een continue groei (nóg meer, nóg beter, nóg sneller), een opbouwende en een aflopende fase. Een fase om naar buiten te treden én een fase om weer naar binnen te keren. Manifesteren én evalueren.
Laat dit even op je inwerken…
Er is in al deze ritmes een moment om AAN te staan
én een moment om UIT te gaan.
En misschien wel nóg indrukwekkender;
deze manier van in het leven staan maakt Self.Care tot onderdeel van het ritme, in plaats van het te zien of in te zetten als beloning.
We hebben vaak de neiging om onszelf te zien als buitenstaander, als toeschouwer van alles wat er gebeurt in de natuur. Bijvoorbeeld van de wisselingen van de seizoenen. En wist je dat nagenoeg geen enkele vrouw haar eigen vrouwelijke menstruatiecyclus écht goed kent? Laat staan dat zij de beschikbare energie per fase optimaal benut.
Als je echter wat beter kijkt, voel je dat ons fysieke lichaam, ons gevoel, ons denken en ons ervaren verschillende fasen doorloopt die overeenkomen met de lente, zomer, herfst en winter. Wij zíjn dat ritme.
En hoewel het in onze Westerse maatschappij lijkt alsof het alleen nog maar lente en zomer mag zijn, horen ook de herfst & winter er ook echt wel bij.
Er is in de natuur namelijk niets dat tot in het oneindige doorgroeit
Hoewel ik geen ‘wetenschappelijk bewijs’ heb kunnen vinden voor de gedachte dat de maan invloed zou uitoefenen op onze energie of emoties, ervoor zou zorgen dat we slechter slapen bij volle maan of dat er meer kinderen tijdens de volle maan geboren worden, hoor en lees ik steeds vaker verhalen van vrouwen die deze invloed wél ervaren. Het is aan jou om te voelen hoe dit voor jou is.
Winter / Menstruatie (dag 1-7) / Donkere & Nieuwe maan
De ijskoningin met een warm hart. Waar de buitenkant rust laat zien, groeit er innerlijk een hele nieuwe wereld. Deze fase gaat over het opbouwen van vertrouwen dat inspiratie vanzelf komt. Als uit het niets. Maar daarvoor moet er eerst schoon schip gemaakt worden.
Het is tijd om te vertragen. Om af te ronden & zowel materiële als immateriële zaken op te ruimen. Laat dat wat niet meer werkt voor je, los. Ga geen nieuwe verplichtingen meer aan en pak ook dringende zaken niet meer op (voor zover mogelijk uiteraard…). Laat vanaf halverwege december (of tijdens de meest heftige dagen van je menstruatie) de rust zijn werking doen. Dompel je onder in het niet-weten. En ervaar wat er door jou heen geboren wil worden.
Lente / Na menstruatie (dag 8-14) / Wassende maan
Alles wat in de winterperiode in je gegroeid is, mag naar buiten. Het is tijd om je wensen uit te spreken en plannen te maken. Verwacht alleen niet dat dit zonder slag of stoot gaat. Zoals een nieuw plantje in de natuur het alsnog niet kan redden door een onverwachte koude nacht, zo zijn ook onze ideeën nog kwetsbaar en wijzelf gevoelig voor feedback. Het is dan ook belangrijk om in dit seizoen je nieuwe ideeën wortels te gaan geven om deze ‘worstelingen’, die gepaard gaan met het starten van iets nieuws, te kunnen doorstaan.
Zomer / Rondom eisprong (dag 15-21) / Volle maan
In de zomer komt alles tot bloei. Tijd om actie te ondernemen. Je ideeën worden concreter en kunnen vorm krijgen. Jouw unieke bijdrage wordt steeds zichtbaarder. Groei gaat in deze periode niet meer over ‘groter worden’, maar over ‘rijping’. Meer diepgang creëren.
Daarnaast ontstaat er vertrouwen dat in de buitenwereld de juiste situatie, gespreksgenoot of werkvorm gevonden zal worden, waardoor kruisbestuiving en dus voortplanting zal plaatsvinden. Maar dit ‘in het licht zetten’ kan ook zorgen voor belangrijke lessen die zich in eerste instantie voor lijken te doen als ongemak of moeilijkheden. Blijf steeds dichtbij je gevoel & intuïtie en jij en je idee zullen alleen maar beter worden.
Herfst / Voor menstruatie (dag 22-28) / Afnemende maan
Nu je richting hebt gevonden is de tijd daar om hard te werken om je taak te volbrengen. Je doelen te halen. Groei en rijping maken plaats voor ‘verduurzaming’. Je kunt de balans opmaken en je inzichten en geleerde lessen gebruiken om het fundament van je tot vorm gekomen idee verder te verstevigen.
Wil je graag meer weten over ‘Leven en werken in het ritme van de seizoenen’? Lees dan zeker het gelijknamige boek van Jaap Voigt.
Terug naar mijn verhaal. Wat zijn de lessen die ikzelf geleerd heb? En waar heb ik het meeste aan (gehad)? Het antwoord op deze vraag is by far:
‘Het inzicht dat we niet alleen in de lente & zomer moeten willen leven, maar dat álle seizoenen waardevol zijn!'
Daar waar ik voorheen maar doorging en een stap terug vooral onhandig en ongewenst vond, merk ik dat nu ook echt rust vind in de ‘herfst’ en ‘winter’ fases van de verschillende cycli. Ook de energie & eigenschappen van deze fases brengen goud voor je leven, je project of je bedrijf.
Ook check ik nu regelmatig in bij mezelf om te kijken hoe ik me voel. Waar heb ik zin in, behoefte aan? Wat heb ik nodig? En op welke manier kan ik hieraan tegemoetkomen? Hierdoor ben ik veel beter in staat om mee te bewegen met mijn inspiratie, energie & flow en voelt het allemaal een stuk lichter!
Zelf aan de slag
Ik daag je daarom uit! Probeer eens een dag, een week of een maand zoveel mogelijk te leven op basis van je gevoel. Heb je honger? Eet. Ben je moe? Ga slapen. Heb je veel energie? Pak dat ene project op. Voel je niet zo goed? Ga niet sporten en voel je daar dan vooral niet schuldig over!
Door je bewust te worden van en te gaan leven vanuit jouw natuurlijke ritme ga je veel meer zélf richting geven. Van binnenuit op basis van je gevoel in plaats van als reactie op dat wat er om je heen gebeurt.
